Εννοιολογικοί Χάρτες στο μάθημα των Αγγλικών

Στην πλατφόρμα «Αίσωπος» το διδακτικό σενάριο The Caretta Caretta Sea Turtle κάνει χρήση εννοιολογικού χάρτη. Το σενάριο απευθύνεται σε μαθητές Δ δημοτικού και στην τρίτη φάση του σεναρίου οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες ανάλογα με τα ενδιαφέροντα και τις ικανότητές τους. Έτσι μία από τις ομάδες που προκύπτουν είναι η οπτική ομάδα, η οποία καλείται να σχεδιάσει ένα απλό δικτυωτό νοητικό χάρτη (mindmap) με όλες τις πληροφορίες για τη χελώνα caretta caretta και να τον παρουσιάσει στην τάξη. Στο φύλλο εργασίας ζητείται από την ομάδα να ζωγραφίσει το νοητικό χάρτη χρησιμοποιώντας διάφορα χρώματα, σχέδια και βελάκια, ενώ υπάρχουν και κάποιες προτεινόμενες έννοιες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Π.χ. It lives, It nests, It weighs κλπ. Οι μαθητές ενεργοποιούνται και εμπλέκονται σε μία ανακαλυπτική διαδικασία μάθησης.  Δουλεύουν ομαδοσυνεργατικά και δημιουργούν μία εικονιστική αναπαράσταση των πληροφοριών που συνήθως λειτουργεί αποτελεσματικότερα από ένα απλό κείμενο.  Οι μαθητές επίσης δουλεύουν διαφοροποιημένα, βάσει ενδιαφερόντων και ικανοτήτων. Έτσι, με το νοητικό χάρτη ασχολούνται οι οπτικοί τύποι, ενώ π.χ. οι μουσικοί τύποι καλούνται να γράψουν στίχους και να τους μελοποιήσουν.

Ο εκπαιδευτικός παρέχει την απαραίτητη βοήθεια στους μαθητές καθώς επίσης και τις κατάλληλες διευκρινήσεις για να διευκολύνει το έργο τους. Άρα θα λέγαμε ότι ο ρόλος του είναι περισσότερο καθοδηγητικός. Στο συγκεκριμένο σενάριο δεν γίνεται χρήση ΤΠΕ για τη δημιουργία του εννοιολογικού χάρτη, οι μαθητές απλά τον ζωγραφίζουν. Αυτό πιθανότατα οφείλεται στη νεαρή ηλικία των μαθητών. Οι μικροί μαθητές μπορεί να μην είναι εξοικειωμένοι με τις Νέες Τεχνολογίες και φυσικά πάντα απολαμβάνουν να σχεδιάζουν και να χρωματίζουν.

Στα πλαίσια του μαθήματός μου, θα αξιοποιούσα τους εννοιολογικούς χάρτες στην παραγωγή γραπτού λόγου. Αν, για παράδειγμα, το θέμα μας ήταν οι εποχές και ο καιρός, θα έβαζα τους μαθητές να δουλέψουν ανά δύο στο Canva και να δημιουργήσουν έναν εννοιολογικό χάρτη με κεντρικό θέμα τις εποχές. Θα τους ζητούσα να γράψουν στο κέντρο Seasons, να χωρίσουν τις τέσσερις εποχές και στη συνέχεια σε κάθε εποχή να γράψουν τι καιρό κάνει. Μπορούν αν θέλουν να προσθέσουν εικόνες δίπλα από τις εποχές και τον καιρό. Αν ήθελα να το συνεχίσω λίγο ακόμα, θα μπορούσα να τους ζητήσω να γράψουν τι δραστηριότητες μπορεί να κάνει κανείς σε κάθε εποχή. Έχοντας έναν έτοιμο πια εννοιολογικό χάρτη, ο κάθε μαθητής μπορεί να γράψει μία παράγραφο για το ποιά εποχή του αρέσει ή δεν του αρέσει και γιατί. Ο εννοιολογικός χάρτης φυσικά και μπορεί να σχεδιαστεί στο χαρτί, παρόλα αυτά το Canva είναι ένα ιδιαίτερα ελκυστικό εργαλείο για τα παιδιά.